İslam Dini Emir ve Yasaklar Nelerdir
Ey iman edenler! Allah’ın işaretlerine, haram aya, boyunları bağsız ve bağlı kurbanlıklara, rablerinin lütuf ve rızasını dileyerek Beytülharâm’a yönelmiş kimselere sakın saygısızlık etmeyin. İhramdan çıkınca avlanabilirsiniz. Mescid-i Harâm’a girmenizi engellediler diye bir topluma karşı duyduğunuz kin, sakın aşırı gitmenize sebep olmasın. İyilik ve takvâ hususunda yardımlaşın, günah ve haksızlık yolunda yardımlaşmayın. Allah’tan korkun, çünkü Allah’ın cezası çetindir.
DİNİ EMİR VE YASAKLARIN KAYNAKLARI ŞERİ DELİLLER (Edille-i şeriyye)
İslam dininin ve bununla ilgili hükümlerin kaynağı 4’dür.
1- KİTAP NEDİR? Kur’an-ı Kerim: Tüm emir ve yasaklar
Kur’an-ı Kerim’de belirtilmiştir.
2- SÜNNET NEDİR? Peygamberimizin, Kur’an’ın dışında söz ve
davranışlarıdır. Kur’an’da bir hüküm yoksa sünnetlere
başvurulur.
SÜNNET KAÇA AYRILIR?
Sünnetler ise 3 kısımdır;
a) Kavli Sünnet: Peygamberimizin sözleri
b) Filli Sünnet: Peygamberimizin davranışları.
c) Takriri Sünnet: Peygamberimiz başkasında görüp, karşı çıkmadığı işlerdir.
Not: Sünnet çok önemlidir. Kur’an ‘da olmayan çok şey sünnetle açıklanmıştır. (Mesela: Namazın kılınışı, şekli, orucun tutuluş şekli, hac nasıl yapılır, zekâtın şartları, vitir namazının kılınışı, fitre, bayramın hükümleri gibi…)
3- İCMA NEDİR? Müctehid imamların, Peygamberimizin vefatından sonra dini bir hükümde fikir birliği yapmalarına denir. (Hicri takvimin ortaya konulusu gibi.)
4- KIYAS NEDİR? Kitap, sünnet, icmada hükmü bulunmayan herhangi bir meseleye, hükmü mevcut bir meseleden kıyas yapmaktır. (Bira, Kur ‘an ‘da geçmiyor ama şarap
gibi sarhoşluk verdiği için haram kılınmıştır.)
MÜKELLEF KİME DENİR (SORUMLU) NEDİR?
Allah-ü Teâlâ, insanlara bazı şeyleri yapmayı emretmiş, bazı şeyleri de yapmalarını yasaklamıştır. Müslüman, akıllı, ergenlik çağına ulaşan, Allah’ın emir ve yasaklarından sorumlu olan insana “mükellef ‘denir.
MÜKELLEF OLMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
1- Müslüman olmak.
2- Ákıllı olmak,
3- Baliğ olmak (Ergenlik çağı) Erkekler için 12-15, kızlar için olmak 9-15 arasıdır. 15 yaşını bitirmiş olanlar belirtileri görülmese bile Mükellef sayılır.
MÜKELLEFİN GÖREVLERİ NELERDİR?
1- FARZ NEDİR? Allah’ın kesinlikle emrettiği, yapılması gerekli şeylere denir, farzlar ikiye ayrılır.
a) Farzı Ayın: Namaz, oruç gibi.
b) Farzı Kifaye: Bazıları yaparsa diğer Müslümanların üzerinden düşer. (Cenaze namazı gibi)
2- VACİP NEDİR? Delil yönünden farz kadar kesin olmasa da yapılması emredilenlerdir. (Kurban kesmek, Bayram namazı gibi…)
3- SÜNNET NEDİR? Peygamberimizin farz, vacip dışında tavsiye ettiği şeylerdir. Sünnetler İkiye ayrılır:
a) Sünneti Müekkede. (Öğle namazının sünnetleri gibi.)
b) Sünneti Gayri Müekkede. (İkindi siünneti gibi.)
4- MÜSTEHAB NEDİR? Peygamberimizin bazen yapıp, bazen yapmadığı şeylerdir. Kuşluk namazı kılmak gibi.
5- MÜBAH NEDİR? Yapılıp yapılmaması serbest olan şeylerdir. (Yemek, içmek, uyumak gibi..)
6- HARAM NEDİR? Yapılması kesinlikle yasak olan şeylerdir
(içki, kumar gibi) Haram ikiye ayrılır;
a) Haram li-aynihi (aslı haram olanlar) (Şarap, akan kan, domuz eti gibi.)
b) Haram li-gayrihi (başkası sebebiyle haram
olan): Başkasına ait helal bir şeyi izinsiz almak gibi.
7- MEKRUH NEDİR? Yapılmaması istenen şeylerdir. (Erkekler için baş açık namaz kılmak gibi. Çünkü erkeklerin takke giymesi veya başlarını örtmesi sünnettir.)
a) Tenzihen Mekruh (Helale Yakın): Sünnetleri terk etmek.
b) Tahrimen Mekruh (Harama Yakın): Vacibleri terk etmek.
8- MÜFSİD NEDİR? Başlanmış olan ibadeti, yarıda bozmaya denir. (Namazda konuşmak gibi..) Hükmü; Bile bile ibadeti bozmak, ifsat etmek, cezayı gerektirir.
Kaynak: Hasan Basri Hocaefendi Sohbetleri
(Şeyh Şaban-ı Veli Vakfı)
Yorumlar