Zekatın Şartları ve Faydaları Nelerdir (Fitre Nedir ve Fitre Kimlere Verilir?)
Zekât, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder. Zekâtın farz olması için şartlar; malların nisaba ulaşması yanında nâmî (üreyici/artıcı) olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olmasıdır.
Hangi mallardan ne kadar zekât verilir? Diyanet zekât nasıl verilir? Aile içinde zekât kimlere verilir? Zekât hangi mallardan ne kadar ve kimlere verilir? Zekatın bereketi, faydası, şartları ve özellikleri nelerdir? Fitrenin bereketi, faydası, şartları ve özellikleri nelerdir? Fitre nedir ne zaman verilir? Fitre ne anlama gelir? Ne kadar fitre verilir? Fitre nedir nasıl verilir? Fıtra Nedir? Fıtra kimlere verilir? Fidye Nedir? Fidye kimlere verilir? Zekat, Fıtra, Fitre, Fidye hakkında her şey…
FİTRE NEDİR? Halk arasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır.
ZEKÂT VE FİTRE ; ZEKÂTIN FARZ OLMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
(A’lâ 14-15) وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى
“Temizlenen, Rab’binin adını anıp, O’na kulluk eden kimse, kuşkusuz kurtuluşa ermiştir.”(A’la 14-15)
1- MAL SAHİBİNDE OLMASI GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
a- Müslüman olmak.
b- Erginlik çağına gelmek.
c- Akıllı olmak.
d- Hür olmak.
e- Malın tutarı kadar borcu olmamak.
2- MALDA BULUNMASI GEREKEN ŞARTLAR;
a- Malın nisap miktarı olması. b- Malın artıcı olması.
c- Üzerinden 1 yıl geçmesi. (havli havelan)
NİSAP MİKTARI NEDİR?
1- Altın 80.18 gr. 20 miskal
2- Gümüş 560 gr. 200 dirhem
3- Paralar: Altın nisabı gibi.
4- Ticaret malı 1/40
5- Koyun, keçi 1/40
6- Sığır 1/30
7- Deve: yaşını doldurmuş 5 devede 1 koyun.
ZEKÂTIN SAHIH OLMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
1- Kalb ile niyet yeterli, dil ile söylenmese de olur.
TOPRAK ÜRÜNLERİNİN ZEKÂTI: ÖŞÜR NEDİR?
Arazi, yağmur ve nehir ile sulanıyorsa 1/10, eğer vasıta ile sulanıyorsa 1/20, bal, fındık, çay gibi.
ZEKAT KİMLERE VERİLİR?
1- Fakirler, Nisap miktarı malı olmayanlar.
2- Miskinler, Hiçbir şeyi olmayanlar.
3- Borçlular.
4- Yolcular. Yolda kalmış zengine de verilir.
5- Allah yolunda olanlar. Talebeler, parası kaybolan hacılar.
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
1- Anne-baba, büyük anne- büyük babaya verilmez çünkü Müslüman zaten onlara bakmaya mecburdur.
2- Çocuklar ve torunlara verilmez. Onlara bakmaya zaten mecburdur.
3- Karı-koca birbirine veremez.
4- Zenginlere.
5- Müslüman olmayanlara.
6- Cami, çeşme, yol, su, okul gibi yerlere.
7-Peygamberimizin torunlarına verilmez.
ZEKÂT VERİLMESİ CAİZ OLANLAR
1-Kaimbabaya-Kayın valideye.
2- Damada- geline verilebilir.
ZEKAT VERMEDE EFTAL OLANLAR ÖNCELİKLİLER…
1- Fakir kardeşlere.
2- Kardeş çocuklarına.
3-Amca, hala, dayı, teyze ve bunların çocuklarına.
4- Komşulara.
5-Meslek arkadaşlarına.
6- Kendi köy ve memleketlisine.
ZEKÂTIN FAYDALARI NELERDİR?
1- Zekât kişinin malını korur.
2- Maddi hastalıklara ilaç gibidir.
3- Malı artırır.
4- Allah’ın rızasını kazandırır.
5- Kişiyi felaket ve belalardan kurtarır.
6- Nefsi cimrilikten korur.
7- Cimrilikten korur.
8- Cömertliğe vesile olur.
9- Toplumsal huzur sağlar, fakirlik biter.
10- Mal hırsı kalkar.
ZEKATLA İLGİLİ FETVALAR:
1- Zengin, fakir kiracısından kira almasa, zekâta saysa
olmaz.
2-Yemek yedirmek zekât olmaz.
3- Fakirlere yiyecek ve giyecek maddesi zekât olur.
4- Birden fazla ev ve araba varsa ve üzerinden
bir yıl geçmişse zekât gerekmez, ancak bir yıl biriken kirasın dan zekât gerekir. Yani gelirden zekât verilmesi gerekir.
5- Ticareti ve işi gereği (Kargocu gibi, taksici gibi…) 2. 3 arabası olana, araba sayısının çok olması sebebiyle zekât düşmez. Onların gelirinden zekât düşer çünkü o arabalar onun aletidir.
6- Parası olan bir sene dolmadan verebilir, hatta birkaç yıllık birden verebilir.
7- Zenginlere verilse geri alınmaz.
8- Bir kimse, karısının diğer kocasından olma fakir cuklarına verebilir.
9-Verilen zekâttan dönülmez.
10-Haram maldan verilmez, helal mala haram karışmışsa hepsinden verilir.
11-Fakire verilen borç, harcamışsa zekâta sayılmaz, elinde ise niyet edilebilir.
FITRA NEDİR?
1- Peygamberimize قدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى “Temizlenen kullar kurtuluşa erdi.” (A’la Suresi
14) ayeti soruldu. “Bu ayet sadaka-i fıtır hakkında indi!..” buyurdu.
FİTRE NEDİR? FİTRE HAKKINDA HADİSLER:
1- Sadaka-i fıtır (fitre): Buğdaydan 1500 gram, arpa, ku- ru üzüm ve hurma 3000 gram, bunların değeri, para olarak verilir. Fitre vermek her küçüğe, büyüğe, erkeğe, di- şiye, zengin ve fakire vaciptir, yani gereklidir.
2- Resulullah fitreyi vacip kıldı; “Oruçluyu kötülükler- den temizlemek için, fakirleri yedirmek için, kim bay- ram namazından önce fitresini verirse, tamamdır. Namazdan sonra verirse sadaka verine geçer.”
3- “Ramazan orucu yer ile gök arasında asılı kalır, fitreyi verince ancak yukarı çıkar.” (Tergib)
4- Hz. Osman fitreyi bayram namazından sonra vermiş sonra hatasının affı için bir köle azat etmiş. Peygamberi- miz; “100 köle azat etsen de o sevabı alamazsın. Ramazanda bir gün oruç tutmayan, ramazan dışınca tüm seneyi oruçlu tutsa, o bir günün yerine geçmez!..” bu- yurdu.
FİTRE FARZ MI SÜNNET Mİ?
1- FİTRENİN HÜKMÜ NEDİR? Fitre Vaciptir. Zekâttan önce meşru kılındı, zekât gibi malın üzerinden bir yıl geçmesi ve artıcı olması şart değildir.
2- FİTRENİN ZAMANI: Ramazanın girişi ile başlar bayram namazı- na kadar devam eder. Ailenin tüm fertleri için verilir, bayram namazından önce doğan çocuğa da verilir
3-FİTRENİN MİKTARI NE KADAR OLMALIDIR? Buğday 1500 gr arpa, kuru üzüm, hurma 3000 gr. dır. Bunların kendisi veya değeri para olarak verilir. En azı Diyanetin belirlediği miktardır.
4-FİTRENİ. FAYDALARI NELERDİR?
1- Yardımlaşma.
2- Fakiri sevindirme.
3-Orucun kabulüne vesile olur.
4- Ölürken can çekişme anında yardımcı olur. (sekeratül mevt)
5- Kabir azabına mani olur.
6- Her türlü kaza belayı önler.
FİDYE NEDİR?
Kur’an da Bakara Süresi; “Oruç tutmaya gücü yetmeyenler fidye versinler, o da bir fakiri sabah akşam doyuracak kadardır.”
1-FİDYENİN HÜKMÜ NEDİR? Oruç tutmaya gücü yetmeyen kişiler, yaşlılar, iyileşme ümidi olmayan hastalar ramazanın her bir günü için fidye verirler.
2-FİDYENİN MİKTARI NE KADAR? Aynen fitre miktarıdır. Ramazanın başın- da, ortasında, sonunda verilir.
3-FİDYENİN DAĞITIMI NASIL OLMALI? Fidyeler hepsi bir fakire toptan verileceği gibi ayrı ayrı fakirlerede verilir. Kişinin eğer fidye verecek gücü yok ise, fakirse, Allah’tan bağışlanma diler.
Fidye veren hastalar sonradan iyileşirse, oruçlarını kaza ederler, önceden verdikleri fidyeler de nafile bağış olur.
Kaynak: Hasan Basri Hocaefendi Sohbetleri
(Şeyh Şaban-ı Veli Vakfı)