Kastamonu Tosya Kesesinin Özelliği Nedir (Tosya Hamam Kesesi)

Kastamonu Tosya Kesesinin özelliği ve faydaları Nedir? Tosya Hamam Kesesi için neden “Okkayla alıp, taneyle satın” fermanı verilmiştir?

İşte Meşhur Kastamonu Tosya Hamam Kesesi hakkında bilmediklerimiz…

Kastamonu Tosya Meşhur Hamam kesesi; Hamamlarda vücudun kirini çıkarmak için cilde sürülerek kullanılan, yünün sertleştirilmesiyle yada kıldan yapılmış torbacıkların adıdır kese. Tosya kesesinin ünü yurdumuzun her yanına yayılmıştır.

Meşhur Tosya Hamam Keseciliğinin Tarihi Ne Zaman Başladı?

Osmanlılar döneminde Tosya zaman, zaman önem kazanmıştır. Yavuz Sultan Selim’in tahta çıkışında büyük rol oynadı. Şehzade Korkut’un öldürülmesiyle II. Beyazıt’ın yerine hükümdar olmak isteyen şehzadelerin kavgası bitmiş değildi.

Yavuz’un ağabeylerinden Şehzade Ahmet, her sınıf halktan çok taraftarı bulunan bir kimse idi. Çünkü babası II. Beyazıt’ın bile tahta lâyık gördüğü bu şehzadeye taraftarlarından birçok mektuplarda Vezir-i Azam Mustafa Paşa’nın öldürülmesi tenkit edildikten başka, savaş olursa askerlerin Yavuz’dan soğuduğu, dolayısıyla kendi tarafına geçeceği söyleniyordu.

Şehzade Ahmet’in bu mektuplara cevabında ise ulufelerin artıralacağından, terfilere kadar sayısız vaatler yer alıyordu. Durumunun sağlamlaştığını zanneden Şehzade Ahmet, oğlu Osman’ı Amasya’da vekil bırakarak 29 Ocak 1512’de Yavuz’la savaşmak üzere yola çıktı.

Önce Karaman’a yürüyeceği duyuldu ise de sonradan, Tosya’da bulunan Bıyıklı Mehmet Ağa’ya karşı yenildiği haberi geldi. Yanında 1500 kişilik bir kuvvet vardı, bu kuvvetle Bıyıklı Mehmet Ağa’nın Ahmet Çavuş idaresindeki kuvvetlerini Hüseyinabad’da yenerek Osmancık’a gelmiş, fakat kaleyi alamamış, Tosya’ya yürümüştür. Ancak yanında yeteri kadar kuvvet olmadığını düşünerek Ankara’ya doğru çekilen Bıyıklı Mehmet ağa, Padişahtan yardım istedi. Şehzade Ahmet, hızla Ankara’yı ele geçirdi.

Seyitgazi-Eskisehir hattından İnönü’ne geldi. Yavuz’da Bıyıklı Mehmet Ağa ile Anadolu Beylerbeyi Mustafa Paşa’yı Şehzade Ahmet üzerine gönderdi. Oğlu, Süleyman’ı İstanbul’da bekletmesi için haber yolladı. Sonunda Şehzade Ahmet savaşı kaybetti.

Amasya’da bulunan oğlu Osman, İskilip çeribaşısı Mehmet Ağa tarafından öldürüldü. Yavuz’da Bursa’dan Edirne’ye gitti.

Tosya’da Yavuz’un doğu seferine giderken buradan geçtigi hakkındaki söylentinin kaynağı budur. Yavuz’un kumandanını Tosyalı’lar coşkuyla karşılamış sofçu esnafı, Harsat Mahallesinden Tosya merkeze kadar olan yolu sof kumaşlarıyla döşemişlerdir. Esnafın bu karşılayışından memnun olan Yavuz Sultan Selim Han, bir ferman ile sofçu esnafının kasabaya nakledilmesine izin vermiş ve bazı haklar tanımıştır.

“Sizin sanatınız kıyamete kadar bakidir. Okkayla alıp, taneyle satın” gibi.

Halen devam eden kuşakcılık ve kesecilik sanatıyla uğraşan esnaf Tosya’da pazarın kurulduğu pazartesi günü öğle namazından sonra derneğe gidip dua ederler, Alış veriş bu duadan sonra başlar.

Bu tarihi açıklamalardan anlaşılacağı üzere kesecilik Tosya’da 1500’lü yıllardan öncede devam eden bir sanattır. Kesin tarihi belli değildir, imalinden beri Türk hamamlarında kullanılmaktadır.

Meşhur Tosya Kesesi Nasıl Bulunmuştur? Kesenin Ustaları Kimlerdir?

“Sof dokuyan ustalardan biri, bir parça sofla terini silmek isteyince kir nasıl çıkardığını görmüş. Bunun temizlik için kullanımı nasil olur diye araştırmaya başlamışlar. Ardından boyalı oluşunun mahzurlarını düşünmüşler. Düz tiftikten dokumakla bu engeli aşmışlar. Fikrini diğer ustalar açınca onlarda yeni bir tezgah icat etmişler, tiftikten kese dokumuşlar, içine elin gireceği küçük torbalar halinde kesmişler. Kese böylece meydana çıkmıştır.”

Tosya’da 100 yıl önce 400-500 civarında olan tezgah adedi bugün 25 adettir. Bu işte ünlü ustalardan bazıları şunlardır: Maçalioğlu Ali Usta, Kürt Mustafa Usta, Bazlamatçıoğlu Haşim Usta, Tütüncüoglu Mustafa Usta.

Peki Meşhur Tosya Kesesi Nasıl Yapılır?

Çankırı’nın Dereli Köyü’nden okka ile çileler halinde tiftik alınır. Kiloya çevrilir. Alınan ip kelebeğe geçirilerek 2 kat olarak sarılır, ikişer çile halinde çöme yapılır ve kazanda iki saat pişirilir.

Dokunduktan sonra kullanım esnasında buruşmaması için gerili iplere asılarak kurutulur. Çileler, hazırlanan bulamacın içine batırılır. Çıkrıkla masuraya sarılır. Sonra dönme dolapta çözülerek tekere sarılarak tezgaha takılır ve dokumaya başlanır. Tekere sarılan 360 tel iplik üst mamerden alt mamere, ağızlık mamerine sonra iki tel halinde küçüğe geçirilir. Dörder telden tarağa geçirilir. Alttan geçen iplikler, ayakçığa üstten geçen ipliklerle bağlanır. Bu şekilde dokumağa mekikle geçilir. Dörder telden tarağa geçilir. Alttan geçen iplikler, ayakçığa üstten geçen ipliklerle bağlanır. Bu şekilde dokumağa mekikle geçilir. Dokunan kese selmine sarılır. Selminden çıkarılan keseler, kese eninde bir mamere sarılarak kazanda 30 dakika kaynatılır. Soğuyuncaya kadar kazanda bekletilir. Mamerden tekrar çıkartılarak sönmüş kireç içerisine konup 3 gün bekletilir. Bu ameliye sertleşmesini sağlar. Kireçten çıkarıldıktan sonra taşların üzerinde tokmakla döğülerek temizleninceye kadar yıkanır. Dikdörtgen şeklinde tahtaya sarılarak, tahta çivilerle gerdirilir ve kuruyuncaya kadar beklenir. Kuruyan kese arşınlanarak kesilir. Bir arşından iki kese çıkar.

⠀
Tosya Kesesinin Faydaları Nelerdir?
⠀
1- Kan dolaşımını hareketlendirir.⠀

2- Adale ağrılarına belli ölçüde yararlıdır.⠀

3- Cilt üzerindeki kirleri temizler.⠀

4- Cilt üzerinde bulunan ölü hücreleri temizler.⠀

5- Üst derinin tazelenmesini sağlar.⠀

6- Cildin oksijen ihtiyacını temin etmesine yardımcı olur.⠀

7- Cildin normal yağ oranını muhafaza etmesini, yumuşak kalmasını, canlı ve parlak durmasını sağlayıp kırışmayı önler.⠀
⠀
Tosya Kesesinin Kullanımı Nasıldır? ⠀
⠀
1- Önce sabun kullanmadan su yada buhar ile vucut güzelce terletilmeli, sonra gene sabun kullanmadan keselenmelidir.⠀
2- Devamlı olarak cildin belli bölgesine tatbik edilmemelidir.⠀

Tosya’nın Meşhur Hamam Kesesinin Fiyatı Ne Kadar?

Tosya Hamam Kesesinin fiyatı 35₺’den başlayıp 100₺’ye kadar fiyatı değişmektedir.