Kastamonu ile Özdeşleşen Elma Eğşisinin (Ekşi) Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kastamonu Yöresel Lezzetler

  Kastamonu Belediyesi’nin 13 Kasım 2019 tarihli başvurusu ile Kastamonu Eğşisi, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 1270 tescil numarası ile işlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarlar ürün grubunda coğrafi işaret aldı. Böylece ilimizin coğrafi işaretli ürün sayısı 29’a yükseldi.

Kastamonu’nun Coğrafi İşaretli ürünleri hangileridir?

Kastamonu ismiyle birlikte anılan marka ürünler: Taşköprü sarımsağı, Taşköprü kuyu kebabı, Pınarbaşı kara çorba, Tosya pirinci, Tosya bıçkısı, Daday etli ekmeği, Kastamonu çekme helvası, Kastamonu simidi, Devrekani hindi banduması, Kastamonu siyez bulguru, Kastamonu taş baskısı, Kastamonu pastırması, Kastamonu Tiridi, Siyez Bulguru, Kastamonu Fanilası, Devrekani Cırık Tatlısı, Cide Ceviz Helvası, Evrenye Bıçağı, Tosya Kıstısı, Araç Kül Çöreği, Çatalzeytin fındık şekeri, İhsangazi Ekşili Pilav, Araç Göce Çorbası, Siyez Unu, Kastamonu Kestane Balı, Kastamonu Üryani Eriği’dir.

Kastamonu Eğşisinin Ayırt Edici Özellikleri Nelerdir?

   Kastamonu Eğşisi; elmaların parçalanması, kaynatılması, süzülmesi ve tekrar kaynatılması suretiyle üretilen meyve konsantresidir. Rengi koyu kırmızı veya bordodur. Herhangi bir katkı maddesi içermez.
Kastamonu Eğşisinin üretiminde tercihen, eti gevrek, çok sulu ve mayhoş olan hüryemez çeşidi elma kullanılır. Kastamonu Eğşisi, koyu kıvamlı olduğu için ekmeğe sürülerek veya sulandırılıp içilerek tüketilir. Sulandırma oranı genellikle 1:5’tir.

Kastamonu Eğşisinin bazı özelliklerine aşağıda yer verilmektedir.

Tablo 1. Kastamonu Eğşisinin bazı özellikleri
Özellik pH
Toplam titrasyon asitliği (%) (malik asit cinsinden)
Briks (% kuru madde)
Değer 3,36±0,05 3,36±0,05 82±0,02

Kastamonu Eğşisi, geleneksel ve endüstriyel olmak üzere iki şekilde üretilir.

Kastamonu Eğşisinin geçmişi eskiye dayanır. Kastamonu mutfak kültürü içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu sebeplerle Kastamonu Eğşisinin coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.

Kastamonu Eğşisi Nasıl Hazırlanır? 

Kastamonu Eğşisinin üretiminde, tercihen coğrafi sınırda yetişen hüryemez çeşidi elma kullanılır.

Kastamonu Eğşisi bileşenleri
100 kg elma (tercihen hüryemez çeşidi

   Kastamonu Eğşisi, geleneksel ve endüstriyel olmak üzere 2 şekilde üretilir. Geleneksel Yöntem:
Elmalar temizlenip yıkanır ve dövme yöntemi ile çatlatılır. Bir kazana doldurulduktan sonra kısık ateşte ve kendi suyunda kaynatılır. Kaynayıp yumuşayan elmalar, gıda ile temasa uygun bir çuvala konur ve başka bir kapta süzülerek tüm suyu çıkana kadar sıkılır. Kaynamaya devam eden kazana, süzülen elmaların suyu ilave edilir. Pişirme sıcaklığı 95°C’yi geçmemelidir. Pişirme işlemi, briks değeri 82±0,02 gelince ve ürünün rengi koyu kırmızı-bordo olunca sonlandırılıp ürün soğumaya bırakılır.

Kastamonu Eğşisi, gıda ile temasa uygun cam şişe vb. ambalajlarda satışa sunulur.

Endüstriyel Yöntem ise:

Elmalar temizlenip yıkanır. Parçalama makinesinde çatlatıldıktan sonra süzgeçten veya filtrelerden geçirilerek süzülür. Çıkan mayşe kazanlara aktarılıp 95 C’yi aşmayacak sıcaklıkta kaynatma işlemi başlatılır.

Refraktometre ile ölçüm yapılarak briks değeri 82±0,02 gelince ve ürünün rengi koyu kırmızı – bordo olunca kaynatmaya son verilir ve ürün soğumaya bırakılır. Soğuyan ürün, gıda ile temasa uygun teneke veya cam kavanozlara sıcak dolum yapılarak 80-85°C sıcaklıkta pastörize edilir. Kavanozların ağızları vakumlanarak kapatılır.

Kastamonu Eğşisi, ambalajlı olarak ve serin ve karanlık bir ortamda en fazla 2 yıl muhafaza edilir.
Kastamonu Eğşisi, genellikle ekmeğe sürülerek tüketilebilir. Ayrıca içecek olarak tüketilecekse, 1:5 oranında sulandırılması tavsiye edilir.

Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Kastamonu Eğşisinin geçmişi eskiye dayanır. Kastamonu ilinin yemek kültürü içinde önemli bir yere sahiptir. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunan Kastamonu Eğşisinin tüm üretim aşamaları, coğrafi sınırda gerçekleşir.

Elma Ekşisi ve Pekmezi Nasıl Yapılır Faydaları Nelerdir?