Acuk Nedir Faydaları nelerdir Acuktan neler yapılır? (Siz Hiç Acuk Dövdünüz mü?)
Acuk; Elmanın yabani türlerinden olan ve adına halk arasında Acık ya da Acuk denen çok ekşi ve mayhoş bir meyvedir. Gülgillerden; ormanlarda yetişen bir ağacın meyvesi olan acuk küçük ve çok ekşidir.
Kastamonu ve Karadenizin bir çok yöresinin yabani bir meyvesi olan Acuk köyde yaşayanlar için vazgeçilmezdir. Elmaya benzer ama küçüktür ve mayhoştur.
Çocukluğumuzdan itibaren hayatımızda olan önceleri hiçte hoşlanmadığımız ama yaş kemale erdikçe özlem duyduğumuz bir meyve türüdür. Babaannemden gördüğümüz acuk kullanımı annemle de devam ediyor. Köy evinin bir çok köşesinde çamdulara asılı acuk kurusu bulmak mümkündür.
Peki acuk’tan ne yapılır?
Zamanı gelince Eylül ayı gibi acuklar toplanır. Yıkamak suretiyle temizlenir. Köylerde bulunan tokmakla dövülür ve kuruması için meralara serilir. Bir kaç gün bu şekilde kurutulur. Her akşam hava kararınca toplanır ertesi gün tekrar açılarak kurutma işlemi tamamlanır. Kuruyan acuklar bez torbalara konularak kış için çamdulara asılarak beklemeye alınır.
Kurutulan acuk nasıl kullanılır ve neler yapılır neler?
1- Kurutulan acukları babaannemden gördüğüm kadarıyla 3-4 türlü kullanıyordu.
Her kullanımda da bir tencerede su ve 1 kğ. acuk kurusu katılarak kaynayıncaya kadar hatta iyice kaynatılır. Süzgeçten geçirilir ve hoşafı da sıkılarak suyu iyice süzülür. Soğumaya bırakılır ama sıcakta içilebilir. Biraz mayhoş olur ama tam bir C vitamin deposudur. Enerji verir. Gribal enfeksiyonlarda ve soğuk algınlıklarında çokça uygulanırdı ve faydası da olurdu.
2- Suyuyla bamya yemeği pişirilir ve limona hiç gerek duymadan bamya yemeğini yiyebilirsiniz. Çok lezzet verir ve mayhoşluğu harika oluyor.
3- Çerkez Tavuğu (Papaz) Nasıl Yapılır?
Bizim köyde bizim büyükler hep papaz derlerdi. Hatta Papaz aşağı papaz yukarı bayağı gündemdeydi. Hasta olan biri oldumu hemen papaz yapmak için tavuk kesilir ve tencereye koyulurdu. İyice pişirildikten sonra tavuk gögüs kısmı ve butları ince ince doğranıp didikleniyor. 1 kilo civarında kaynatılan acuk kurusunun suyu süzülerek parçalanan (didiklenen) tavuk etine karıştırılır. İkisi bir arada kısık ateşte kaynayıncaya kadar ocakta bekletilir. Terbiye etmesi ve kıvamı için bir çorba kaşığı un katılarak iyice karıştırılır. İsteğe bağlı olarak 4-5 diş Taşköprü Sarımsağı dövülerek kaynatılmış tavuk ve acuk suyunun içine karıştırılır. Çorba kıvamını alınca servise hazırdır. Grip veya enfeksiyon kapmışsanız, halsizliğiniz varsa papazı yiyin sanki hamama girmiş gibi ter atar ve hemen şifa bulursunuz. Çocukluğumuzdan beri evimizde özellikle kış ayları özellikle sıkça yapılır ve yiyenler tarafından tekrarı istenen çok lezzetli ve unutulmayacak bir yemek veya çorba çeşididir. İsrarla isteyiniz pişman olmazsınız.
4- Aluç Sirke için biçilmiş kaftandır. Sirke severler mutlaka denesinler.
5- Kaynatılmış ve süzgeçten geçirilmiş Acuk suyu ve acuk dövmesinden şahane Patates turşusu da yapılır. Çokta harika ve lezzetli olur haaa.. Yemede yanında yat..!
6- Eskiden Ramazanlarda gece sahurda saraylunun yanında mutlaka acı suyu içilirdi. hem susuzluk çekilmez hem de hararet yaptırmazmış.
ACUK EKŞİSİ NASIL YAPILIR?
Karadeniz bölgesinin Kastamonu, Sinop ve Samsun vb. yörelerin en meşhur tadlarından bir tanesi de Acuk Ekşisi’dir. Elmanın yabani türlerinden olan ve adına halk arasında Acık ya da Acuk denen meyveden yapılır.
Gülgillerden; ormanlarda yetişen bir ağacın meyvesi olan acuk küçük ve çok ekşidir. Çiçekleri, açık pembedir. Ekşi için genelde elma tercih edilse de çok ekşi ve mayhoş severler için acuk ekşisi de tercih edilir. Bu meyveden yapılan ekşi Karadenizin meşhur yöresel tadlarından birini oluşturur. Bu ekşiyi aç karnına 1-2 kaşık yiyen bağırsak parazitlerinden kurtulur. Ayrıca mide ve bağırsaklardaki gazı boşaltıp, buralardaki iltihapları giderir. Özellikle çalkalama yapılarak Tirid gibi yağlı yemeklerin yanında ferahlık vermesi amacıyla da içilir.
Acuk elmanın çok ufağıdır ama çok ekşi ve mayhoş olduğundan yaş yenmesi çok zordur. Bizim bir abi İstanbul’da işyeri patronlarına bu meyveyi tanıtırken bizde bir meyve var 9 kişi yese yine de bitiremiyor demiş. Evet aynende öyledir. Küçücüktür ama 9 kişi bitiremez.
Tarifler: Şerife Köse
37haber@gmail.com
Yorumlar
Hatta Kirazdağı tarafında anlatılır. Bir hemşehrimiz askerdeyken eşi olacak kişiye yöresini tanıtırken “Bizim köyde öyle elmalar olur ki; bir tanesini bir kişi yiyemez deyip köyündeki bolluk ve verimle kandırmış. (Ya da ikna etmiş). köye gelince eşi e bu köy anlattığın gibi değil bari şu elmaları göster dediğinde götürüp acuk ağacını göstermiş. Eşi e bunlar küçücük diye karşılık vermiş. Al bir tane ye bakalım sözüyle bir acuk ısırıp hemen atmış elinden. Bizim yiğit gururla bastırmış bak yalan mı bitiremedin bir tanesini” demiş….