Kastamonu’nun Sanayi Hafızası: İşadamı ve Makine Mühendisi Baha Kalay ile Bir Yolculuk – 1

Baha Kalay, Yüksek makine mühendisi. Kastamonu’nun Ağlı ilçesine bağlı Yağlıca mahallesinden. Eskiden Küre’ye bağlı Yağlıca köyü imiş. İstanbul İkitelli’de faaliyet gösteren Tahriksan Redüktör’ün kurucusu ve yöneticisi.

Ama onun hikâyesi yalnızca İstanbul’la sınırlı değil. Memleketi Kastamonu’da da yıllardır sanayiye katkı sağlayan girişimlerin başında geliyor. Seydiler Organize Sanayi Bölgesi’nin kuruluşunda öncü rol üstlenmiş, kendi ifadesiyle “dişiyle, tırnağıyla” mücadele ederek üretim çarklarını döndürmüş bir isim.

  Baha Kalay Bey, bu ülkenin ‘sessiz kahraman’ diyebileceğimiz iş insanlarından biri. Hayatını sadece kendi işine değil, aynı zamanda Kastamonunun kalkınmasına adamış. Nerede bir ihtiyaç varsa, oraya dokunmayı, el vermeyi şiar edinmiş.

Siyasi duruşuyla da yıllar boyunca yerelden ulusala katkı sunmuş; değerlerine sadık, inandığı ilkeler uğruna geri durmamış bir karakter. Bugün hâlâ, Kastamonu’nun daha fazla kalkınması, gençlerin iş sahibi olması, yerli ve milli üretimin artması için düşünmeye ve üretmeye devam ediyor.

Geçtiğimiz günlerde kısa süreli bir rahatsızlık geçirdiğini öğrendik. Şimdi dinleniyor. Hem geçmiş olsun dileklerimizi iletmek, hem de onu yormadan kısa bir sohbet edebilmek için ziyaretine uğradık.

Bir Sanayi Devriminin Hikayesi: Seydiler OSB’nin Kuruluşu

Baha Kalay, Kastamonu’nun yetiştirdiği önemli isimlerden biri. Yüksek makine mühendisi olarak hem kamu hizmetinde hem özel sektörde büyük mücadeleler vermiş bir isim. Kalay’ın en büyük emeklerinden biri, Seydiler Organize Sanayi Bölgesi’nin temellerini atanlardan biri ve öncü olması.

Seydiler bölgesinin yol, arazi ve ulaşım avantajlarını değerlendiren Baha Kalay ve arkadaşları, kendi imkânlarıyla 16-17 dönümlük arsa alarak işe başlamış. Elektrik motoru üretimi ve dökümhane dahil olmak üzere sanayi altyapısını sıfırdan kurmuşlar. Belediyenin desteğiyle kulübe kurup orada sabahlayan, elleriyle çamurdan sanayi kuran bu ekip, sadece bir yatırım değil, bir ideali inşa etmiş.

Baha Kalay; Seydiler OSB’yi anlatırken; Hüseyin Akpınar, Mehmet Uyanık, Faik Keşçi, Seydiler Belediye Başkanı Şevket Gençoğlu, Kastamonu Valisi Erdoğan Bektaş ve Milletvekili Murat Başesgioğlu beyin çok büyük emekleri ve mücadelelerini unutmak mümkün değil diyor.

Askerlikten Sanayiye Bir Mühendislik Hikayesi

Baha Kalay’ın mühendislik yolculuğu yalnızca sivil alanda değil, askeri görevlerde de kendini göstermiş. Motor subayı olarak görev yaptığı dönemde, taburun atıl araçlarını yeniden işler hâle getirmiş. Komutanı tarafından orduya kazandırılmak istenmiş ancak o, vatanına sivil yolla hizmet etme idealini tercih etmiş.

Seydiler OSB ve Asır A.Ş için önemli bir nokta da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’le olan görüşmesi. Bu görüşmede, sanayiye dair ideallerini paylaşmış ve “Yap yap hoca” ifadesiyle cesaretlendirildiğini anlatıyor. Bu detay, bir mühendisin cesaretiyle devletin vizyonunun nasıl örtüştüğünü gösteriyor.

Engellere Rağmen Yılmadılar: Kastamonu Tedaş Süreci

   Seydiler ilçesine kurulan tesisin gelişmesi için en büyük engel, elektrik altyapısının sağlanamaması olmuş. Kastamonu TEDAŞ, sanayiye enerji verilmesine direnince, Kalay ve dönemin belediye başkanı bizzat Ankara’ya giderek çözüm aramış. Anap milletvekili Murat Paşaşkoğlu devreye girerek Enerji Bakanlığı’ndan izin almış ve altyapının yer altından geçmesiyle çözüm sağlanmış. Kastamonu’daki bürokratik engelleri sabırla aşan bu mücadele, bölgesel sanayileşmenin önündeki zihniyet bariyerlerini de gözler önüne seriyor. Baha Kalay; o dönem Anap Milletvekili olan Murat Başesgioğlu için, Tedaş konusunda bize çok faydalı oldu. Urfa örneğini Seydiler’e de uygulattı. Çok değerli bir milletvekiliydi. TBMM’de oturumu olmasına rağmen, ilgililere talimat vererek; Oturum bitene kadar ne gerekiyorsa yapın dedi ve gerekenler anında yapılmıştı derken Murat beyin önemli bir şahsiyet ve Kastamonu Sevdalısı biri olduğunu belirtti.

Vali Erdoğan Bektaş Hatırası: Gerçek Bir Vali Yaklaşımı

Kastamonu’da görev yapmış valiler arasında ismi en çok hayırla anılanlardan biri hiç kuşkusuz Erdoğan Bektaş. Kalay, Bektaş’ın göreve geldiği ilk günlerde kendisini bizzat aradığını ve ayağına geldiğini anlatıyor. Bir yatırımcıya verilen değeri gösteren bu tutum, hem Kalay’ın motivasyonunu artırmış hem de projelerin önünü açmış.

Bir gün İstanbul’da iken, Vali Bektaş, Baha Kalay beyi arar…

Sonrasını Baha Kalay’dan dinleyelim…

Vali Bektaş, görüşmemiz lazım dedi. Bende İstanbul’dayım, bir kaç gün sonra geleceğim, gelince görüşelim dedim. Seydiler’e gidince ilk işim Vali beyi aramak oldu,müsaitseniz gelebilirim dedim. Vali bey, Sen neredesin dedi.

Bende Seydiler OSB işyerindeyim dedim. Sen dur ben geliyorum deyince çok şaşırdım. Kısa bir süre sonra bir araba geldi, baktık ki Vali bey ve sadece şoförünü görünce daha da şaşırdık. Oturup konuştuk, burada ne yapmak istediğimizi sordu. Bizde konuyu anlattık. Ve çok hoşuna gitti, sürekli aradı ve ilgilendi.

Vali Bektaş’ın desteğiyle yapılan toplantılar ve gözlemler, sadece devlet-millet iş birliğini değil, bir valinin vizyonunun yerel kalkınmada ne kadar etkili olduğunu da ortaya koyuyor. Kalay’ın anlatımıyla: “Önceki valiler 25-30 kişiyle protokol yapardı, Bektaş tek başına geldi.”

Kastamonu’ya Mesajlar ve Sanayi Vizyonu

Yüksek Makine Mühendisi Baha Kalay, Kastamonu’nun potansiyelini anlatırken özellikle orman ürünleri, mobilya sektörü, döküm sanayi ve elektrik motorları üzerine yoğunlaşılması gerektiğini vurguluyor. İnegöl örneğini vererek Kastamonu’nun benzer bir sanayi üssü hâline gelebileceğini ifade ediyor.

İş adamlarının organize sanayi bölgelerine bilinçli bir şekilde yönlendirilmesi, fizibilite çalışmalarının ciddiyetle yapılması ve projelerin siyasi çıkarlar yerine kamu yararı gözetilerek desteklenmesi gerektiğini belirtiyor.

Devam edecek: Erbakan Hatıraları ve Kastamonu Sanayinin Geleceği

Bu yazının ikinci bölümünde Baha Kalay’ın Erbakan Hoca ile ilgili anıları, eğitim geçmişi, redaktörlük yönü, Anadolu sanayileşmesi hakkındaki fikirleri ve Kastamonu’daki yeni OSB projeleri hakkındaki eleştirileri yer alacak.

Ertuğrul Köse