Döngel (Muşmula) nedir? Döngelin faydaları nedir ve nasıl yetişir nasıl yenir? Döngel Kastamonu ve İlçelerinde Nerelerde Yetişir?
Halk arasında töngel, döngel, beşbıyık, ezgil gibi isimlerle de anılan muşmula, içindeki bolca çekirdeği, olgunlaştıktan sonra aldığı kahve tonlarındaki rengi ve yumuşacık iç kısmı sayesinde kolayca ayırt edilebilen lezzetli bir meyvedir.
Muşmula mı, Töngel mi, Beşbıyık mı yoksa Döngel mi?
Aslında hepsi… Muşmulada denir, Beşbıyıkta, Döngel’de…
Köy yerlerinde kısaca döngel şehirde muşmula ve beşbıyıkta denir.
Muşmula gülgiller ailesinin bir alt dalı olduğu söylenen amygdaloideae ailesinin üyesi olan bir ağaçtır. Döngel kendiliğinden yetişmez. Eskiden Kastamonu ve ilçelerindeki büyüklerimiz Döngel yetiştirmek için aluç ağacına aşı yaparlardı. Aşıyı herkes yapamazdı tabi.. Aşı yapmanın özel formülleri vardı ve özel ustası vardı. Aluç ağacının uygun yerinden çapraz olarak kesilir ve yarılır. Döngel fidesi kesilen yere geçirilip toprakla sarılıp üzerine bezle tutturulurdu. Bu şekilde tutana kadar bekletilirdi. Ve genelde de yapılan bu aşılar tutardı.
Hemşehrilerimiz arasında töngel, döngel, beşbıyık, ezgil gibi isimlerle de anılan muşmula, içindeki bolca çekirdeği, olgunlaştıktan sonra aldığı kahve tonlarındaki rengi ve yumuşacık iç kısmı sayesinde kolayca ayırt edilebilen lezzetli bir meyvedir.
Ülkemizde özellikle Marmara ve Karadeniz bölgelerinde kendiliğinde in bolca yetişen muşmula ağacı da yine genelde eğrilen çoklu dalları sayesinde kolayca tanınabiliyor.
Kastamonu ve ilçelerinin köylerinde yetişen veya aşılanan döngeller sonbaharın son ayında Kasım sonu Aralık aylarında olgunlaşır ve toplanırdı. Olgunlaşmasıyla yere dökülmeye başlayan muşmula özel olarak toplanır. Muhafaza için arpa, buğday veya samanın içlerine saklanır ve gerektiğinde çıkarılıp yenirdi.
Döngel veya Muşmula Tırışı nasıl yapılır?
Ayrıca babaannem, annem ve Elif halam başta olmak üzere büyüklerimiz; Döngelin iyice olmuşlarını yumuşacık olunca hafif sulandırarak süzgeçten ezerek geçirirler. Çekirdeği ayrılan ve süzgeçten geçirilen biraz sulandırılmış döngele isteğe göre şeker ilave edilerek ter ekmekle (Yufkanın pişmişi) banıla banıla yenirdi. Biraz daha su katılarak meyve suyu yapılır ve buna da Tırış denirdi. İnanın lezzeti bambaşkaydı.
Muşmula veya Döngelin Faydaları Nelerdir?
Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine destek olur.
İçeriğindeki melovin etken maddesi ile sinir sistemi ve kaslar üzerinde etkili, sağlıklı bir sinir sistemine sahip olmanızı sağlayan muşmulanın dış kabuğu da kaynatılarak içilebilir ve bu depresyon hapı içmiş gibi etkisi olur.
İçeriğindeki fazla sudan dolayı serinletici, rahatlatıcı etkisi vardır.
İnce bağırsak iltihabı, ishal ve dizanteriyi gidermeye yardımcı olur.
* Düzenli olarak muşmula veya döngel tüketimi, merkezi sinir sistemimize iyi gelir.
* Kan dolaşımını hızlandırdığından dolayı beynin daha düzenli oksijen almasına yardımcı olur.
* Böylece zihin üzerinde olumlu etkiler sağlar.
* Kan dolaşımını düzenler.
Ana karnındaki ceninin düşmesini engel olur.
* Muşmula yaprakları şeker hastalığına da iyi geldiği belirlenmiştir.
* Yüksek miktarda şeker içermeyen muşmula meyvesi şeker hastalarının tüketebileceği bir meyvedir.
* Zayıflamaya yardımcı olur; Metabolizmayı hızlandıran ve bağırsakların çalışmasında faydalı olan muşmula meyvesi zayıflamaya yardımcı olur.
* Kompostosu yapılan muşmula meyvesi özellikle zayıflamak isteyenler tarafından oldukça çok tüketilir.
* Vücudun su kaybını önlemeye yardımcı olan muşmula kompostosu bağırsakları boşaltarak zayıflamaya yardımcı olur.
* Anemi tedavilerine yardımcıdır.
* Muşmulanın çekirdeği idrar artırıcıdır.
* Muşmula, besin lifi, potasyum, demir, kalsiyum, folik asit ve magnezyum gibi yararlı mineral ve maddeler bakımından oldukça zengin bir meyve olduğu gibi, aynı zamanda içinde A vitamini ve C vitamini de olduğu biliniyor.
* Muşmula, bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasına destek oluyor.
* Muşmula, özellikle çay olarak tüketildiğinde bir türlü bitmek bilmeyen öksürüğe çare oluyor.
* Astım ve bronşit gibi solunum yollarını etkileyen hastalıklar karşısında da olumlu etkiler gösterebiliyor.
* Antioksidan özellikler gösterdiğinden özellikle ağız içinde oluşan yaraların daha hızlı iyileşmesine ön ayak oluyor.
* Sindirim sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına destek veriyor.
Muşmula veya Döngel Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir?
* Tam bir doğal şifa kaynağı olan muşmulanın çekirdekleri de en az meyvesi kadar faydalıdır.
* Sindirim sistemi için oldukça faydalı olan meyvenin çekirdekleri idrar miktarını artırır.
* Özellikle böbrek taşı dökenler için muşmula çekirdeklerin kaynatılıp suyunun içilmesi tavsiye edilir.
* Böbrekleri temizleme özelliğinin dışında vücuttaki ödemin atılmasına da yardımcı olur.
* Tüketilen meyvenin çekirdekleri kaynatılarak çayı yapılıp tüketilmelidir.
* Diyet yapanlar için de muşmula çekirdeği çayı zayıflamaya yardımcı olur.
* Günde bir bardak tüketilmesinin yağ yakımını hızlandırıcı etkisi vardır.
Döngel veya Muşmula Nasıl Yenir?
Muşmula nasıl yenir diye düşünüyorsanız hemen açıklayalım: Yumuşayıp olgunlaşmış muşmulaları güzelce yıkayıp temizledikten sonra kabuklarına ve çekirdeklerine dikkat ederek taze taze tüketebilirsiniz. Her meyve gibi muşmula da en fazla faydayı taze taze yendiğinde sağlar. Eğer muşmulanın tadından hoşlanmıyor ya da bir nedenle taze halini yiyemiyorsanız yine olgunlaşmış muşmulaların kabuklarını ve çekirdeklerini güzelce ayıklayıp püre haline getirerek marmelat ve reçel kullanılan tüm hamur işlerinde değerlendirebilir, dilerseniz çikolata kremasıyla bir karıştırarak afiyetle tüketebilirsiniz. Çayını da hazırlayarak içebilirsiniz.
Muşmula Çayı Nasıl Hazırlanır?
Bir avuç muşmula yani döngel, 1 litre su, bir miktar bal, Kastamonu Kestane Balı olursa çok daha iyi olur. Öncelikle bir litre suyun içine bir avuç muşmula ekleyelim. Biraz kaynatıp süzdükten sonra, içine bir çay kaşığı bal ekleyip içebilirsiniz. Oldukça etkili olan muşmula çayı tarifi günde üç öğün birer bardak içebilirsiniz. Kilo vermek için ideal karışımlar arasında olan muşmula çayı, yağların yanmasını da sağlayacaktır.
Muşmula veya Döngelin Besin Değerleri nedir?
100 gram protein
74 gr su
0,1 gr yağ
88 kalori
1,3 g diyet lifi
24 gr karbonhidrat sağlar
Günlük demir ihtiyacının %15’ini
Günlük B1 vitamini ihtiyacının %5’ini
Günlük kalsiyum ihtiyacının %4,1’ini
Günlük riboflavin ihtiyacının %2,31’ini
Günlük niasin ihtiyacının %1,25’ini
Günlük protein ihtiyacının %1’ini
Günlük lipit yağ ihtiyacının %0,29’unu içerir.