Unutulanlar 3 (Köyden Şehre, Geçmişten günümüze unutulanlar)
Cami çıkışında açık davet, misafire tekrar “merhaba” demek ve kolonya ikramı, kültürümüzde derin anlamlar taşıyor…
Cumacılar
Bu aslında daha çok merkez köylerin bir töresi. Cuma namazı merkez köylerde bulunan camilerde kılınır yöremizde. Bayram namazları da aynı konumda artık ama onu ziyrat başlığında incelemek istediğim için buraya almadım.
Cuma namazı için merkez köye gelen misafirler namaz çıkışı cami önünde sohbet ederken sesler yükselir. “Ey köylüler haydin”. Bu sesleniş soframız hazır eve buyurun anlamında açık davettir.
Herkes işine, muhabbetine yakınlığına ve belki de dışarıdan gelen bir yabancının aklına gelmeyecek bir incelikle kimsenin gitmediği bir evi seçerek. Ya da tam tersi çok kalabalık gidilen eve gitmeyerek bir eve gelir. Birlikte yemek yenir, çay içilir, sohbet edilip dostluklar tazelenir. Misafirlerle tanışılır. Herkes bereketlenir.
Hane sahipleri için sofranın kalabalık olması yük değil övünç kaynağıdır. Sevinirler, heyecanlanırlar. Allah’ın rızası için kalkıp saatlerce yürüyen bu kardeşlerini aç göndermemişlerdir. Yüzleri güler ve mutlu olurlar. Hem cumayı kılmak nasip olmuştur. Hem de misafir ağırlamak gibi güzel bir adetlerini devam ettirmişlerdir. Adeta babalarının ocağını tütütmüşlerdir.
Misafire Merhaba Demek
İlk duymaya başladığımda çok garipsediğim, gereksizmiş gibi gelen bir sesleniş. Misafir geldiğinde herkes ayağa kalkıyor ve hoş geldin diyor. Buraya kadar bu tavır çok normal. Bana garip gelen misafir oturup herkes yerini alınca sıradan her biri misafire tek tek merhaba diyorlar.
Kendi yaşıtlarımla otururken filan çok anlattığım, saçma ve gereksiz bulduğum bir tavırdı bu. Adama ayağa kalktık, hoş geldin dedik, peki neden bir daha merhaba diyoruz? Diye kendimce akıllılık eder büyük bir yanlışı ifşaa ederdim. Yüzyılların yanlışını düzeltmiş bir edayla bilmiş bilmiş konuşurdum.
Her şeyin ilacı denilen zaman sağ olsun bunu da öğretti. Meğer merhaba kelimesi, benden sana zarar dokunmaz anlamına gelirmiş. Kişiye eman verilir ve emniyette olduğu belirtilirmiş bu şekilde.
Kapının önünde otururken bile biri gelse bu şekilde yapılırdı. Garipserdim dedim ya, ama anlamını öğrenince bu incelik ve derin kültüre bir kez daha hayran oldum.
Kolonya Dökmek
Gerçi malum corona efendinin ülkemizi ziyareti ile yine hayatımıza girdi kolonya. Eskiden misafir olsun olmasın dışarıdan gelene hemen kolonya ikram edilirdi. Zamanla bu adet neredeyse bitti. Herkes kolonya şişelerini süs olarak bile kullanmaktan vazgeçmişti ki sevgisiz corona kapıları çalınca kolonya almak için beklenen sıralar ana haberlere çıktı.
Bu pandemi sürecinde ben hiç kolonya aramadım. Sağ olsun eşim, benim bidonla aldığım kolonyaları gelecek günlerde yaşayacağımız pandemiyi hesaplayarak kilere kaldırmış. Böylelikle iki bidon kolonya ile girdik pandemiye…
Kötü bir tecrübe ile öğrendik ki bu kültürümüz de dışarıdan gelenlerin ellerinin arındırılması içinmiş aslında sadece koku için değilmiş.
Yorumlar