Kastamonu’da Bileğin Taşı, Kültürün Hafızası: Körse Geleneği Yaşatılıyor

Anadolu’nun Sessiz Emekçisi: Körse

Körse… Anadolu’nun her köşesinde yankılanan, demire can veren, bileği taşa değdiren bir ses. Yüzyıllardır Kastamonu başta olmak üzere birçok Anadolu köyünde kullanılan bu düzenek, orak, tırpan, balta ve bıçak gibi aletlerin keskinliğini korumak için büyük bir ustalıkla kullanılıyor. Taştan bir tekerlek, tahta bir iskelet, su kabı ve pedallı bir sistem… Hepsi bir araya gelince ortaya çıkan şey sadece bir bileme aracı değil; bir geleneğin yaşayan kanıtı oluyor.

Çocukken bize ya körseyi çevirttirirlerdi  ya da körseye su döktürürlerdi. Körse köylülerin olmazsa olmazlarından bir alettir. Bıçağını, orağını, tırpanını, baltasını körseye tutar ve keskinleştiriverirdi. Eğir bir evde bıçak, orak veya tırpan kesmiyorsa, şunu bir körseye tutuver bey denirdi.

Yaşlı Ustaların Elinde Hayat Bulan Taş

Kastamonu’nun Devrekani, Taşköprü, Tosya ve Araç gibi ilçelerinde hâlâ rastlanan körse düzeneği, köylerde ustaların elinde dönmeye devam ediyor. Genellikle yaşlıların bildiği bu işçilik, yıllar önce büyüklerden öğrenilmiş ve kuşaktan kuşağa aktarılmış. Körselemek, yani körse taşına takımı sürterek bilemek, sadece fiziksel bir iş değil; aynı zamanda sabır, dikkat ve bilgi gerektiriyor.

Hasat Zamanı Körse Sesi

Orak ve tırpanın en çok kullanıldığı dönem olan hasat zamanlarında, köy meydanlarında ya da evlerin avlularında dönen körse taşı, çocukların hafızasında bir yaz melodisi gibi kalır. Sabahın erken saatlerinde başlar körse sesi; ustanın pedalları çevirmesiyle birlikte taş döner, oraklar parıldar. Bu an, köyün birlikte çalıştığı, imecenin değer bulduğu zamandır. Bugün bile bazı köylerde bu ses yankılanmaya devam ediyor.

Bıçak ve Balta Bileyle Değil, Anıyla Keskinleşir

Bileme işi, sadece aletin yeniden kullanılabilir hale gelmesini sağlamaz. Aynı zamanda ustalıkla yapılan bu iş, geçmişle bugünü birleştirir. Kastamonu Haber ekibimiz tarafından görüntülenen yaşlı usta, betona sabitlenmiş taş düzeneğiyle, tıpkı yıllar öncesindeki gibi aletleri bilemeye devam ediyor. Her kıvılcımda bir anı, her pedalda bir geçmiş…

Sonuç Yerine: Kültür Taşına Dokunmak

Bugün modern bileme makineleri varken, körse gibi geleneksel yöntemlerin hâlâ tercih edilmesi, aslında bir direnişin göstergesi. Bu sadece bir bileme yöntemi değil, kültürün, emeğin ve saygının simgesi. Kastamonu ve Anadolu’nun birçok köyünde halen yaşayan bu gelenek, geçmişi bugüne bağlayan sessiz bir köprü gibi.

Kastamonu Haber Ekibimiz, geçmişin izini süren bu değerleri kayıt altına almayı sürdürüyor.