Kastamonu Fanilası yöresel el dokuma sanatlarından biridir. Fanila yapımı hakkında bilinen en önemli bilgi Kurtuluş Savaşı sırasında ordunun iç giyim eşyasının Kastamonu fanilalarından karşılandığıdır. Geçmişte sadece iç giyim olarak kullanılan fanilalar, zamanla modernize edilmiş ve çeşitli renkler, farklı süslemelerle zenginleştirilerek dış giyim özelliği de kazanmıştır.
Kastamonu Fanilasının en önemli özelliği %100 pamuk ipliğinden üretilmesidir. Bu sayede fanila dört mevsim giyilebilme özelliği kazanır. Kışın vücudu sıcak tutmasından yazın ise ter emme özelliğinden dolayı tercih edilir.
Fanilanın tercih edilmesindeki en önemli özeliklerinden birisi de örgüsüdür. Fanila üretiminde kullanılan lastik örgü özelliği giysiyi daha kullanılır hâle getirmektedir. Lastik örgüler esneyerek vücudun şeklini alarak rahat hareket etme olanağı sağlar. Ayrıca Kastamonu fanilası çok dayanıklıdır. Seneler boyunca deforme olmadan rahatlıkla kullanılabilir.
Fanila yapımı makinelerde gerçekleştirildiği hâlde son derece emek isteyen ve zahmetli bir el sanatıdır. Beden ölçüsüne göre dokunan fanilaların üretimin hiçbir aşamasında makas ve overlok makinesi kullanılmaz.
Dikiş ve dantelleri ev hanımları tarafından ellerde yapılmaktadır. Kastamonu Örme Fanilası / Kastamonu Fanilası 20.11.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Mahreç İşareti ile tescillenerek Coğrafi İşaret almıştır.
Kastamonu’da Çarşaf Bağı ve Özellikleri
Kastamonu Çarşaf Bağı, genellikle “sarı kıvrak” denilen yerli dokuma çarşafların iki veya dört kenarına yirmi numara kasarlı (kasterli) pamuk ipliği, fantazi iplik ya da merserize iplikten elle düğüm atılarak yapılan danteldir. Kastamonu bağı ve tırnak bağı gibi isimlerle de bilinen bu el sanatının tarihi eskiye dayanmaktadır. Kastamonu’da evlenecek her genç kızın ve erkeğin “çeyiz sandığında bağlı çarşaf bulunması” mahallî bir gelenektir. Bu yönüyle çarşaf bağı, şehrin kültüründe önemli bir yere sahiptir.
Çarşaf bağlama adından da anlaşılacağı üzere daha çok çarşaf kenarlarına uygulanmaktadır. Bunun yanında, günümüzde havlu-peşkir başlarına, perde ve masa örtüsü uçlarına, peştamal ve divan örtüsü kenarları süslemeleri olarak yapıldığı da görülmektedir. Ayrıca düğüm tekniğini bozmadan farklı kumaşlara uygulanmış modernize edilerek giysilerin eteklerine ve kol uçlarına da yapılmaya başlanmıştır.
Bağ süslemesinde düğümlerin sıklığı, süslemenin girift olması kullanılan pamuk ipliğinin kalitesi gibi unsurlar ürünün kalitesini belirlemektedir. Kastamonu çarşaf bağlarında elliye yakın motif kullanıldığı bilinmektedir. Doktor gözlüğü, dörtlü güneş, deli yürek, kesme şeker, kuş dili, kâtip defteri, limonlu meşe yaprağı, reçel tabağı, baklava, çilek, güneşli lokum, güneşli kâtip defteri, kalp, emzik, yılan eğrisi gibi motifler bunlardan bazılarıdır.
Kastamonu Çarşaf Bağı Somut Olmayan Kültürel Miras Envanterinde olup ayrıca Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 19.12.2022 tarihinde Mahreç İşareti ile tescillenerek Coğrafi İşaret almıştır.
Kastamonu Münire Medresesi El Sanatları Çarşısı
Nasrullah Camii arkasında yer alan medrese 1746 yılında Reisül Küttab Hacı Mustafa Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapı 2001 yılında Kastamonu Valiliği’nin düzenlemeleri ile turizme açılmıştır. Medrese içindeki 21 adet dükkanda, Kastamonu’ya ait her türlü geleneksel el zanaatı bulunabileceği gibi, yöreye ait şifalı bitkiler ve ürünlerden, Kastamonu yöresel mutfağına uzanan geniş bir gezi yapma imkanına da sahip olunabilmektedir.
Bu özel haber Kastamonu Haber ekibimiz tarafından Kastamonu Kültür Müdürlüğünden alınmıştır.
