İmanın Şartları: Kaza ve Kadere İman nasıl Olmalıdır?

KADER  NE DEMEK?

Kader kelimesi sözlükte, “ölçü miktar ve belirlemek.” anlamına gelir. Allah’ın ezelden ebede kadar olacak şeylerin zaman ve yerini ve özelliklerini bilip, takdir ve tesbit etmesidir. (Dünyanın dönmesi, gözün görmesi gibi…) Allah önce kalemi yarattı ve ona; “kıyamete kadar olacak şeyleri yaz!..” dedi.

Kalem ilk önce; “Bismillahirrahmanirrahim…” diyerek yazmaya başladı ve Allah’ın emrettiği şeyleri yazdı.

Kur’an’da; “Biz her şeyi kaderle yarattık.” Yer- yüzünde vuku bulan, başımıza gelen her şey önce kitapta yazılmıştır.

Hadisde; “Her şey kaza ve kader iledir, çalışkanlık ve tembellik de…” denir.

Cenab-ı Hak; “Benim kaza ve kaderime inanmayan, benden başka RAB edinsin.” demiştir.

  KAZA NE DEMEK?

Kaza kelimesi sözlükte: “Emir, hüküm ve yaratma” anlamına gelir. Allah’ın sonsuz ilmi (ezeli ilmi) ile takdir ettiği şeylerin zamanı gelince meydana gelmesine, “kaza” denir. (Rüzgârın esmesi, güneşin doğması, insanın hasta olması gibi…)

İNSANIN İRADESİ NE DEMEK?

İrade kelimesi sözlükte, “dilemek, istemek” manalarına gelir. İnsanın iyi veya kötüyü seçme hürriyetine, “irade” denir.

Mesela, ders çalışmak veya çalışmamak, gezmek veya uyumak, yemek yemek veya aç kalmak irademizle seçtiğimiz şeylerdir.

İrade iki çeşittir:

1- İradeyi külliye: (Genel irade) Bu irade, Allah’ın iradesidir. Kimsenin bunda gücünün olmadığı şeyler, kıyametin kopması, kişinin kiminle evleneceği, nerede öleceği, kaç çocuğu olacağı gibi…
2- İradeyi cüziye:
Bu da kulun iradesi olup belli ve sınırlıdır, İnsanın secde ve sakınma gücüne denir. (camiye gitmek, namaz kılmak, içki içmemek kişinin elinde olan şeylerdir.)
İmam-ı azam Fıkhı Ekber isimli kitabında; “Dün- ya ve Ahirette Allah’ın iradesi dışında hiçbir şey olmaz. Her şey onun kaza ve kaderiyle olur.” der.

KAZA KAÇA AYRILIR?
1- Kazayı Mübrem: Meydana gelmesi kesin olan değişmeyen kazadır.
2- Kazayı Muallak: Bir şarta ve bir sebebe bağlı olan kazadır. Mesela: Evlat sahibi olmak ancak evlenmeye bağlı kılınmıştır.

KAZA VE KADERE İNANMANIN FAYDALARI NELERDİR?

1- Kazaya ve kadere inanan sabırlı olur.
2- Kaza ve kadere inanan elinde olmayarak gelen musibetlerin Allah’tan geldiğine inanır ve bunalıma düşmez.

3- Kendisine verilen hastalık ve fakirliğe razı gösterir, isyan etmez.
4- Başkalarına verilen nimetleri kıskanmaz.

TEVEKKÜL NE DEMEK?
Kişi üzerine düşen vazifeyi yaptıktan sonra, Allah’a itaat etmesi ve güvenmesidir. İnsan için, ruhi bir güçtür. Peygamberimiz; “Deveyi bağlayıp mı, yoksa bağ- lamadan mı Allah’a tevekkül edeyim?” diye sorana;
“Önce deveni sağlam kazığa bağla, sonra tevek- kül et!..” diye cevap verdi.
RIZIK NE DEMEK?

Allah’ın canlılara yiyip içmek, hayatını devam ettirmek üzere verdiği şeye, “rızık” denir. İnsanın yediği, helal, haram (içki, hırsızlık malı vs…) onun rızkıdır. Haramı istediği için cezasını çekecek, rızkını helal yoldan kazanarak yerse, sevaba girecektir. İnsan rızkını hangi yoldan isterse, ona o yoldan verilir.

ECEL NE DEMEK?

Allah, yarattığı her canlı için bir yaşama süresi koymuştur. Bu sürenin sonuna, “ecel” denir. Ecel birdir; Ölmüş olan, kazada ölen, hastalıktan ölen hepsi eceliyle ölür. (Ölüm sebepleri, ancak birer vesiledir.)

Peygamberimiz: “Çocuğunuzu bir şeyi kırdı diye dövmeyin. Sizin eceliniz olduğu gibi, eşyanın da eceli vardır!” buyurulmuştur.

İNSAN ÖMRÜ UZAR MI?

Hadis-i Şerifte: “İnsanın ömrünü uzatan ameller 4 tanedir; 1- Sadaka vermek 2- İyilik yapmak 3- Akra- bayı ziyaret etmek 4- Anne ve babaya iyilikte bulunmak.” diye belirtilmiştir.

Kaynak: Hasan Basri Hocaefendi Sohbetleri
(Şeyh Şaban-ı Veli Vakfı)