Yeniden Millî Mücadele Hareketi ve Aykut Edibali Kimdir?

Türk Siyasi Hayatı içerisinde hareket Millet Partisi çatısı altında Aykut Edibali liderliğinde mücadele ediyordu. Partileşme Hareketi 1984’den sonra Islahatçı Demokrasi Partisi olarak başlamıştır.

1992 tarihindeki IDP’nin II. Olağanüstü Büyük Kongresinde Millet Partisi adını aldı. Partileşme süreci öncesi ise Yeniden Millî Mücadele Hareketi (YMM, Mücadele Birliği), olarak bilinmektedir.

1960’lı yılların sonlarında anti-emperyalist, anti-Siyonist, anti-komünist, İslamcı öğrenciler tarafından başlatılan aksiyoner bir öğrenci hareketi olarak karşımıza çıkmıştır. İslami camiada Üyeleri “mücadeleci” olarak bilinmektedir.

Hareket, Türkiye’deki mevcut düzeni, “Judeo-Grek Menşeili Kapitalist Sistem” olarak tespit edip kapitalizm, komünizm ve Siyonizme karşı “İslam İdeolojisini” hakim kılma amacı gün yüzüne 1964 senesinde Afyon’da kültür faaliyeti yürüten Aykut Edibali ve Yavuz Arslan Argun’un, Konya’da faaliyet gösteren Necmettin Erişen, İrfan Küçükköy, Mevlit Baltacı, Kemal Yaman, Mevlit Faruk İslamoğlu, Ziya Yürekli, Hasan Elmas ve Mehmet Aydın grubu ile temas etmesiyle hareketi temelleri atıldı.

1967 senesinde harekete “Mücadele Birliği” ismi verildi. Mücadelesine 1980’e kadar Mücadele Birliği olarak devam ettirdi.

Yeniden Millî Mücadele dergisi 3 Şubat 1970 tarihinde yayın hayatına başlamıştır.
Toplam 16 sayfa olan YMM dergisi, boy olarak hazırlanmış ve ön-arka kapak sayfaları resimli ve renkli olarak basılmıştır. Derginin son dönem tirajı 25.000 civarındaydı.

YMM dergisinin yayın politikalarını belirleyen ve YMM hareketi kadrolarının eğitiminde esas aldığı çalışmalardan üçü derginin ilk yayın yılında ön ve arka kapak iç sayfalarında yayınlanmıştır.

Bunlardan biri hareketin doktrini dile getiren “İlmi Sağ”, bir diğeri hareketin fikri ve siyasi kimliğini vurgulayan “İnkılap İlmi” ve üçüncüsü de hareketin metot ve stratejisine açıklık getiren “Yeniden Millî Mücadele’nin Stratejisi” başlıklı yazılardır.

Yazar Necati Cebeci, Yeniden Millî Mücadele’den Muhteşem Türkiye’ye, isimli eserinde bu dönemi şu şekilde açıklar:

“Bu dergi yayınlandığı dönemde Türk Milleti üzerinde özellikle de millî çizgideki okuyan gençlik üzerinde,o kadar büyük,o derece inanılmaz bir müspet etki meydana getirmiştir ki;üniversitelerden köy kahvelerine,ev hanımlarından devlet memurlarına,Türk aydınından duyarlı Türk işçisine kadar o kadar geniş bir yelpazede bu dergi gündem oluşturmuş, o döneme damgasını vurmuştur ve genç yaşlı yüz binlerce vatansevere açık öğretim mektebi olarak ulaşmıştır ki bu derginin tesiri, tam manasıyla hayrete ve takdire şayandır.” diye ifade etmektedir.

YMM, Sancak olarak isimlendirilen şubelerin Anadolu’da yayılması ile hareket ulusal bir nitelik kazanmıştır. Adana, Erzurum, Diyarbakır, Afyon, Çorum, Bursa, Gaziantep, İzmir, Adapazarı, Ankara, Konya gibi illerde sancaklar etkin faaliyet göstermişlerdir.

12 Mart Muhtırası’nın ardından devam eden sıkıyönetim kararları nedeniyle savcı Doğan Öz tarafından açılan bir dava ile kapatılmış, kapatılma süreci YMM mecmuasında “Milletin Müdafaası Devam Ediyor” başlığı ile ayrıntılı biçimde yayınlanmıştır.

Kapatılmanın ardından “Tabelalar İner, Mücadele Devam Eder” sloganı sıkça kullanılmıştır.

Mücadele Birliği 1970 sonlarında partileşme aşamasında çeşitli sebeplerle bölünmüştür. Bölünen Üyelerin bir kısmı MHP’de bir kısmı MSP’de mücadele etmeye başlamıştır.

Bölünmeler, siyasi konjonktürün onlar için gerekli koşulu olmayışı ve siyasi sahada MHP ve MSP gerisinden kalmaları sebebi ile Hareketin lideri Aykut Edibali’nin de bulunduğu bir grup mücadeleci 1984 yılında ilk siyasi partileri olan Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) kuruldu.

1970’li yıllarda Yeniden Millî Mücâdele Dergisi etrafında toplanan 48 kişinin katılımıyla 22 Mart 1984’de kuruldu. 1 yılda ülke genelinde teşkilatlanmaya başlayan parti 1 Aralık 1985’te yapılan 1.genel kurul kongresinde, partinin kurucusu Aykut Edibali tekrar partinin genel başkanı seçildi.

IDP’nin kurulduktan sonra katılma hakkı elde ettiği ilk seçimler Eylül 1986’da yapılan milletvekili ara seçimleri ile 1987 Türkiye genel seçimleri oldu.

Ancak seçimlerden beklenen başarıyı alamayan IDP, 1989 Türkiye yerel seçimleri’nde oy yüzdesini ülke genelinde %1,0’a çıkararak üç ilçe ile 3 belde belediye başkanlıklarını kazandı.

IDP,1991 Türkiye genel seçimlerine, Refah Partisi ve Milliyetçi Çalışma Partisi ile üçlü ittifak kurarak katıldı. Anayasaya göre iki ve daha fazla partinin birleşerek seçime katılmalarının yasak olması sebebiyle üç partinin ittifakları kâğıt üzerinde resmî bir belgeye dayanmadı. Bu nedenle, IDP ve MÇP’nin milletvekili adayları seçime katıldıkları bölgelerde Refah Partisi listelerinden aday olarak gösterildiler ve böylelikle IDP toplamda üç milletvekili çıkarmıştır. Bu milletvekilleri bir süre sonra RP’den istifa ederek kendi partilerine döndüler.

25 Temmuz 1992 tarihinde bünyesine Bayrak Partisi dahil oldu.23 Kasım 1992 tarihinde yapılan büyük kongrede Islahatçı Demokrasi Partisi isim değiştirerek Millet Partisi adını aldı.

AYKUT EDİBALİ KİMDİR?

Nisan 1942 tarihinde Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.

Yeniden Milli Mücadele isimli bir siyasi hareket başlattı. Bunun yanında Yeniden Milli Mücadele, Bayrak, Pınar, Çınar, Gerçek, Çağrı gibi dergilerde de yazılar yazdı. 1984 yılında Islahatçı Demokrasi Partisi kurdu ve genel başkanlık makamına getirildi.

1991’de üçlü ittifak olarak adlandırılan Refah Partisi, Milliyetçi Çalışma Partisi ile Islahatçı Demokrasi Partisi arasında yapılan koalisyonda önemli çalışmalarda bulundu. 19. dönemde Kayseri milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi.

Islahatçı Demokrasi Partisi’nin ikinci olağan kongresinde Birlik Barış Partisi, Bayrak Partisi ve Millet Partisi IDP‘ye katıldı. Daha sonra partinin yeni ismi Millet Partisi olarak belirlendi. Bunun yanında başkanlık görevine de Aykut Edibali seçildi.

Aykut Edibali’nin bazı eserleri;
-Türkiye’nin Kıbrıs Politikası ne Olmalıdır
-Sosyal Sistemlerin Temelleri
-Millî mücadelede Kadroların Vazifeleri
-Komünist İhtilale Karşı Tedbirler
-İlmi Sağ
-Kadroların Vazifeleri
-İnkılap İlmi
-Millî Mücadelenin Stratejisi
-Birlik Davamız
-Kuran’ın Aksiyon Öğretisi
-Beş Çayı

Yeniden Milli Mücadele hareketinin temelini “İlmî Sağ tezi” oluşturmaktadır. Tezin tanımı şu şekildedir;

“Yeniden Millî Mücadele, dünya tarihi boyunca kainat ve hayatı izaha çalışan çeşitli modeller kurulduğunu ve bu modellerin birbirleriyle doğaları gereği sınırsız ve topyekûn bir çatışma halinde olduğunu ifade etmiştir. YMM’ye göre İlmi Sağ; milletimizin buhrandan kurtuluş mücadelesinde millî vasıf taşıyan bütün kadrolara ve bu milletin evladı olduğunu hisseden bütün vatanperverlere teorik ve pratik bir rehberlik vazifesi yapmak üzere ortaya koyulmuş bir tez” olarak ifade etmektedirler.

Recep Taha Ergin
Araştırmacı Yazar