Kastamonu Selçuklu ve Çobanoğulları beyliği dönemi eserleri ve türbeleri
Kastamonu, Selçuklular devrinde Bizans’a karşı yürütülen gaza faaliyetlerinde askerî-siyasi-kültürel açılardan “Uc” merkezi olarak öne çıkmış önemli bir Anadolu kentidir. Selçuklulara bağlı Çobanoğulları ve
bu beyliğin halefi Candaroğulları zamanında şehirleşme, nüfus ve iktisadi yapı bakımından büyümesini sürdüren Kastamonu, XIV. yüzyılda Anadolu’nun büyük ve müreffeh kentlerinden biri haline gelmiştir.
Kastamonu Haber
“Evliyalar şehri” olarak da bilinen Kastamonu’da Selçuklu, Çobanoğulları, Candaroğlları ve Osmanlı döneminden bugüne kadar gelen bir çok tarihi eser ve türbeler vardır.
Kastamonu Selçuklu ve Çobanoğulları beyliği dönemi eserleri ve türbeleri
ABDÜLFETTAH-I VELİ TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir. 13 Y.Y. eseri olduğu tahmin edilmektedir. 672/1273 yılında vefat eden Abdülfettah-ı Veli Efendi ve (iki sanduka hariç) çocukları meftundur.
AŞIKLI SULTAN TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir. Mimari uslüb açısından Selçuklu dönemi eseridir.Türbenin içinde beş adet sanduka vardır. İskeletler sandukaların içindedir.2. Sandukada Mağripli Mehmet ağa, 3. sandukada Aşıklı Sultan medfundur. Diğer sandukalardaki zatlar bilinmemektedir. Türbeye de ismini veren Aşıklı Sultan’ ın çürümemiş bedeninin ayak tarafı camekan içersinde gösterilmektedir.
DEVECİ SULTAN TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir. Deveciler Mahallesinin aynı isimli sokağında ve aynı adla anılan caminin harimi dahilindedir. İçinde 12 tane tahta sanduka vardır. Diğerlerine göre daha gösterişli olanı Deveci Sultan’ a ( Yusuf el-Horasani) aittir. Diğer sandukalardan birisi Kastamonu Mutasarrıfı Nakıp zade Hacı Kadem efendi’ ye, bir diğeri Elyakut Hoca’ ya, birisi de Miralay Mehmet Ali Bey’ e aittir. Diğerlerinin kimlere ait olduğu bilinmemektedir.
HEPKEBİRLER TÜRBESİ (BATI) : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir.Aynı isimle anılan caminin batı bitişiğindedir. İçinde dört adet ahşap sanduka vardır. Sandukalardan ahşap şebeke içersine alınan Sahabeden Kays’ ül-Hemedani Asgar Hazretlerine, diğerlerinin ise sahabe veya tabiinden zatlara ait olduğu sanılmaktadır.
KARANLIK EVLİYA TÜRBESİ: Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir.İbn-i Neccar (Yavuz Selim) Mahallesi Karanlık Evliya Sokağındadır. Karanlık Evliya olarak anılan zatın ve türbenin içersinde bulunan sandukanın içine toplandığı tahmin edilen iskeletlerin kimlere ait olduğu bilinmemektedir. Fakat, Selçuklu mimari tarzında ve Hükümdarlar için inşa edilen türbe tipindedir. Tahminen Çobanoğulları hükümdarlarından birisine aittir.
ATABEYGAZİ TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir.Atabey camii’ nin doğu bitişiğindedir. İçinde üç adet tahta sanduka vardır. Diğerlerine göre daha büyük olan sanduka Kastamonu Fatihi Atabey Gazi’ ye (muhtemelen Hüsameddin Çoban Bey) aittir.Diğerlerinin kimlere ait olduğu bilinmemektedir.
MADEN DEDE TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir. Atabey Gazi Camii’ nin karşısındadır. İsa Dede Türbesi’ nin kuzey bitişiğinde medfundur. Günümüzde sadece baş ve ayak şahideleri sayesinde fark edilebilmektedir. Bu zatın adı Ebu Salih el-Münci’ dir. Nakşibendi Şeyhi Hemedanlı Yusuf Efendi’ nin halifelerindendir.
MUZAFFEREDDİN GAZİ TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir. Saraçlar (Muzaffereddin) Mahallesi Sanat Okulu Caddesi üzerindeki yıkılmış Muzaffereddin Camii’ nin batı bitişiğindeki hazirede bulunmaktadır. Cami ile beraber türbe de yıkılmıştır. Değişik üslup ve tarzdaki mezarın Muzaffereddin Yavlak Arslan’ a ait olması kuvvetle muhtemeldir.
MÜFESSİR-İ ALAADDİN EFENDİ TÜRBESİ : Banisi bilinmemektedir. Bina tarihi 688 / 1289 yılı veya daha önceki bir tarihtir. Honsalar Mahallesi Türbeyolu Sokak başındadır. 1. sanduka Müfessiri Alaaddin Efendi’ ye aittir. Diğer sandukalardan biri Sırtlı Hoca Ali Senai efendi, bir diğeri İzbeli zade Mehmed Efendi’ ye aittir. Diğer sandukaların kimlere ait olduğu bilinmemektedir. Hangi mezarda yattığı bilinmeyen KURBAN RİSALESİ müellifi Mumcu zade de bu türbede medfundur.
ŞEYH AHMED TÜRBESİ : Banisi bilinmemektedir.1206 yılından önce inşa edilmiştir. Gölköy Orta Mahallede aynı isimle anılan caminin yanındadır. Türbede yedi adet işaret sandukası vardır. Türbede Şeyh Ahmed Efendi ile Alparslan’ ın komutanlarından ve bölgenin fatihlerinden birisinin de yattığı bilinmektedir. Diğer sandukaların kimlere ait olduğu belli değildir.
VEHBİ GAZİ TÜRBESİ : Banisi ve bina tarihi bilinmemektedir.Saraçlar Mahallesi Sanat Okulu Caddesindedir. Bu gün sadece mezarın yeri bellidir. Muzaffereddin Yavlak Arslan döneminde yaşamış bir komutana ait olduğu rivayeti vardır. Vakıfların malidir.
Kastamonu Candaroğulları Beyliği Dönemi Eserleri ve Türbeleri
Yorumlar