Farkında olmak ve bilinçli hali nedir?
Herkese merhabalar ben Zeynep. Bugün size aslında hayatımızın her saniyesinde farkında olmadan soyut bir kavramın içinde bulunduğumuz bir gerçekten bahsedeyim: Bilinç. Bilinç aslında sadece uyanıklık hali midir, yoksa hayatımızda yaşadığımız tüm duyguları ve davranışları içeren bir kavram mıdır inceleyelim.
FARKINDA OLMAK VE BİLİNÇ HALİ NEDİR?
Öncelikle William James’ten bahsedelim. James bilincin akış halinde olmasından bahseder ve bu akış tektir, tek haldedir. Ardından Daniel Dennett ise tek bilinç akımı olmadığından yani çoklu kanallar olduğundan bahseder. Ve bahsettiği tüm bu kanallar bilincin karmaşası içinde paralel olarak işlediğinden bahseder.
Peki bu açıklamaların dışında “Bilinç” tam olarak nedir? Bilinç kısacası “farkında olma” durumudur. Bilinç bir bireyin kendi zihinsel durumlarının düşüncelerinin ve çevresinin farkında olma halidir bir nevi. Bilincin tabii ki de çeşitli yönleri ve derinlikleri bulunur, Bu yüzden karmaşık ve çok katmanlı bir olgudur.
Çeşitli durumlarda iken bilincimizin fazla ya da az olduğu durumlar var mıdır? Tabi ki de vardır. Örneğin koma halindeki bir hastanın bilinci en alt düzeydedir. Çevresinin, kendinin ve duygularının farkında olmadığı bir andadır. Bu yüzden bilinci ve farkındalığı bu durumda en azdır.
Günümüzün yaklaşık üçte birini geçirdiğimiz uyku durumunda ise bilincimiz komaya nazaran biraz daha fazladır. Çevremizin ve kendimizin fazla farkında olmasak bile rüya görürüz. Kısacası bilinç halimiz uykuda az da olsa aktiftir.
Geçen hafta zor ve stres anında vücudumuzda sempatik sinir sisteminin aktifliğinden bahsetmiştik. Peki bu durumlarda bilinç seviyemiz nasıldır sizce? Tabii ki de bilincimiz ve farkındalığımız en üst seviyededir çünkü vücudumuz “Savaş ya da kaç!” modundadır. Bilincimiz en yüksek seviyede olmalı ki ya savaşalım ya da kaçalım.
Bilinç konusu birçok bilim dalının kesişim noktasında bulunan bir konudur. Dikkat çeken, gizemli ve açıklanması zor bir konu olmakla beraber; felsefe, psikiyatri, nörobilim, bilişsel psikoloji gibi disiplinler arasında tartışma konusudur.
Bilinç konusunda çeşitli araştırmalarda mevcuttur. En önemlileri uyku ve meditasyon üzerine yapılan araştırmalardır. Çünkü uykuda rüya görme gibi durumlar yaşanabildiği gibi uykuda bozukluklar da yaşanabilmektedir.
Şimdi sizinle bir bilinç çalışması yapalım. Siz bu yazıları okurken elbette bilinçli ve farkında durumdasınız. Örneğin yemeğinize acı kattığınızda yediğiniz acıyı hissetmek, gökyüzündeki o mavi rengi görmek, sevdiğiniz bir müziği dinlemek sizin bilinçli ve farkında halinizi gösterir. Bu durumlar ise sizin duyusal farkındalığınızı gösterir.
Günümüzde tıpta kullanılan anestezi, günlük hayatımızdaki bilinci azaltmaya yönelik bir bilimsel çalışmadır. Çünkü insanda bilinç azaldıkça, acı hissetme farkındalık azalacağı için tıbbi işlemler daha kolay uygulanmaktadır.
Meditasyondan bahsettiğimizde ise dikkatin odaklanma hali yani ana odaklanma durumudur. Bilincin evrelerinden sayılır ve düşünceler akışa bırakılır. Nefes farkındalığı yapılır yani nefes alıp vermemiz bizim kontrolümüz altına geçer. Meditasyon uyku halini andırır fakat uykuda olduğu gibi bilinç kapalı değildir. Meditasyon kişilerde rahatlamayı ve duyguları ile başa çıkmayı sağlar. Bilişsel esnekliği sağlar diyebiliriz.
Bugün bilinç ve bilinç ile alakalı kavramlar hakkında konuşmuş olduk. Bilincin aslında sadece bir farkındalık hali olmadığını ve hayatımızın her alanında bulunduğunu öğrenmiş olduk. Bu yazıyı okuduğunuz için çok teşekkür ederim diğer haftalarda görüşmek üzere hoşça kalın!!!
Zeynep Türkmen
Yorumlar
Teşekkürler kızım iyi ki varsın
Kalemine sağlık Zeynep👏👏👏
Zeynep hocam emeğine sağlık şu içinde bulunduğumuz hayatı bilinçli ve hayatın farkındalığını bilerek yaşamak başka insanlara faydalı olabilmek ne güzel ve bu da hayatın sadakası olduğunu düşünüyorum selam ve dua ile
😚😚🥰🥰
Konuyla ilgili ışık tutan bir yazı olmuş. Farkında olmadan fark ortaya konulamıyor. İnsanı insan yapan bilinç ve şuur halı olusamıyor. Yazara izahı ve yol gösterici yazısı için teşekkür ederim.
Zeynep Hanım kaleminize sağlık. Bu ve benzeri konularda sizin görüşlerinizi önemsiyor ve devamını merakla bekliyorum.