Kastamonu Üniversitesi’nden Kokusal Peyzajda Çığır Açan Proje: TÜBİTAK’tan Destek Geldi

Kastamonu Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nün, gümüşi ıhlamurun kokusal etkilerini sanal gerçeklik tabanlı yöntemlerle inceleyeceği proje, TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı kapsamında destek almaya hak kazandı.

Kastamonu Üniversitesi, bilimsel araştırma ve yenilikçi projeleriyle adından söz ettirmeye devam ediyor. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Elif Ayan Çeven’in yürütücülüğünü üstlendiği “Sanal Gerçeklik Tabanlı Tilia tomentosa’nın Kokusal Peyzaj Performansının Değerlendirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK 1002 – Hızlı Destek Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı.

Kentsel açık ve yeşil alanlarda yaygın olarak kullanılan gümüşi ıhlamurun (Tilia tomentosa) kokusal özelliklerini merkeze alan proje, peyzaj tasarımı, insan algısı ve duyusal deneyim arasındaki ilişkiyi bilimsel verilerle ortaya koymayı hedefliyor.

Kastamonu Üniversitesi

Kokunun Mekânsal Algı ve Psikososyal Etkileri İncelenecek

Proje kapsamında, ıhlamur ağacının yaydığı kokunun kullanıcıların mekân algısı, duyusal deneyimi ve psikososyal tepkileri üzerindeki etkileri kokusal peyzaj yaklaşımı çerçevesinde ele alınıyor. Araştırmada, kokunun bellek, yere bağlılık ve algısal şemalarla olan ilişkisi detaylı biçimde analiz edilecek.

Aynı zamanda kokunun gündüz ve gece koşullarında algılanma düzeylerindeki farklılıklar da incelenerek, peyzaj tasarımında koku unsurunun zamanla değişen etkilerine dikkat çekilecek. Bu yönüyle çalışma, yalnızca bitkisel tasarımı değil, kullanıcı deneyimini merkeze alan bütüncül bir bakış açısı sunuyor.

Gerçek Mekân ve Sanal Gerçeklik Karşılaştırılacak

İki aşamalı olarak yürütülecek projede ilk aşamada, belirlenen kentsel alanlarda duyusal yürüyüşler gerçekleştirilecek. Katılımcıların gerçek mekânda ıhlamur kokusuna verdikleri tepkiler ölçülerek algısal veriler toplanacak.

İkinci aşamada ise aynı alanlar sanal gerçeklik ortamında modellenerek, kontrollü koşullar altında ıhlamur kokusu sanal deneyime entegre edilecek. Böylece katılımcıların sanal ortamda verdikleri tepkilerle gerçek mekân deneyimleri karşılaştırılacak. Elde edilen veriler sayesinde, sanal gerçekliğin kokusal peyzaj değerlendirmelerinde gerçek mekânı ne ölçüde temsil edebildiği bilimsel olarak analiz edilecek.

Peyzaj Tasarımına Yönelik Yeni Ölçütler Geliştirilecek

Araştırmanın önemli hedeflerinden biri de koku özelliği taşıyan bitkiler için peyzaj tasarımına yönelik ölçütler geliştirmek. Özellikle yaya aksları, parklar, oturma ve dinlenme alanları çevresinde ıhlamur kullanımının kokusal peyzaj potansiyeli ortaya konularak, şehir planlaması ve kentsel tasarım süreçlerine rehberlik edecek veriler sunulması amaçlanıyor.

Bu yönüyle proje, peyzaj mimarlığı ile psikoloji, çevresel algı ve dijital teknolojiler arasında disiplinler arası bir köprü kuruyor.

100 Bin TL Bütçeli Projeye Akademik Destek

Toplam 100.000 TL bütçeye sahip olan projede, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Doruk Görkem Özkan danışman olarak görev alıyor. Ayrıca projede bir yüksek lisans öğrencisi, dört ay süreyle bursiyer olarak yer alacak.

Projeye ilişkin değerlendirmede bulunan Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal, sanal gerçeklik tabanlı bu özgün çalışmanın önemine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Disiplinler arası yaklaşımıyla dikkat çeken bu projenin, mekân–insan etkileşimi ve peyzaj araştırmalarına önemli bilimsel katkılar sunacağına inanıyorum.”

Kastamonu Haber ekibimizden Ertuğrul Köse’nin aktardığı bu gelişme, Kastamonu Üniversitesi’nin yenilikçi ve uygulamaya dönük bilimsel çalışmalarını bir kez daha gözler önüne sererken, kokusal peyzaj alanında Türkiye’ye örnek olabilecek nitelikte bir araştırma olarak dikkat çekiyor.