Keçiboynuzundan Deyime Uzanan Yolculuk: “İki Dirhem Bir Çekirdek” ne demek?
Asırlardır kullanılan deyimlerin ardında yatan kültürel ve ticari mirası araştırmaya devam eden Kastamonu Haber ekibimiz, Esnaf ve Sanatkârlar Derneği (Esder) tarafından hazırlanan “Öyküleriyle Esnaf ve Ticaret Deyimleri” kitabında yer alan “İki Dirhem Bir Çekirdek” deyiminin hikayesini araştırdı.
Küçük Bir Çekirdeğin Büyük Hikâyesi
Keçiboynuzu… Yunanlılar ona keration, Araplar kırrat, İngilizler carob diyor. Bu kadim bitkinin tohumu, tarih boyunca yalnızca şifa kaynağı değil, aynı zamanda hassas terazilerin en güvenilir ölçü birimi oldu. Elmas ticaretinden pazar esnafına kadar birçok alanda, ağırlık ölçümünde standart kabul edilen keçiboynuzu tohumu, zamanla “karat” ya da “kırat” olarak literatüre girdi. Bu doğal ölçü birimi, Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde de aktif şekilde kullanıldı.
Tarihî kaynaklara göre, dört keçiboynuzu çekirdeği bir dirhem ağırlığına eşitti. Dirhem ise o dönemlerde çokça kullanılan ağırlık birimlerinden biriydi. Esnaf terazisine sekiz çekirdek koyarak “iki dirhem”lik bir ürün satan bir tüccarın, müşterisinin itibarlı bir kişi olduğunu göstermek adına fazladan bir çekirdek atması, deyimimizin doğmasına neden oldu. Bu küçük jest, o dönemde büyük bir anlam taşıyordu.
“Öyküleriyle Esnaf ve Ticaret Deyimleri” Kitabı Tarihe Işık Tutan Bir Kaynak
Esnaf ve Sanatkârlar Derneği (Esder) tarafından hazırlanan “Öyküleriyle Esnaf ve Ticaret Deyimleri” kitabı sadece sözcüklerin kökenini değil, onların taşıdığı kültürel ve tarihsel derinliği de gözler önüne seriyor. Görsel destekli anlatımıyla, deyimleri hem çocuklara hem de yetişkinlere sevdirmeyi amaçlayan kitap, deyimlerin arkasında yatan yaşam tarzını, ticaret anlayışını ve insani ilişkileri de başarıyla yansıtıyor.
Kitabın “İki Dirhem Bir Çekirdek” başlıklı bölümünde, keçiboynuzu çekirdeğinin tarih boyunca nasıl bir anlam taşıdığı sade bir dille anlatılıyor. Bugün zarif giyimli insanlar için kullanılan bu deyim, aslında geçmişin ticaret anlayışında yatan zarafet ve inceliğin bir yansıması.
Kastamonu’nun kültürel hafızasını yaşatmaya çalışan Kastamonu Haber ekibimiz olarak, Esnaf ve Sanatkârlar Derneği (Esder) tarafından hazırlanan “Öyküleriyle Esnaf ve Ticaret Deyimleri” çalışmasını sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyoruz. Deyimlerimizin arkasında yatan gerçek hikâyeleri öğrenmek, hem geçmişe bir yolculuk hem de dilimize duyulan saygının bir göstergesi…
Yorumlar